Dziewczyny z Solidarności - Anna Herbich

Ważnym aspektem badań nad płciowością jest przywrócenie kobiet do historii. Nie bez powodu historia zaczyna się od słowa „his” czyli jego. A kobiety były obecne. Chociaż z uporem maniaka wykreślano je, spychano na obrzeża działalności konspiracyjnej. Współcześnie również stara się zmarginalizować ich udział, odmawiając udziału w walce za wolną Polskę.

O tych zapomnianych  przypomina Anna Herbich. Dziennikarka, autorka licznych publikacji dotyczących udziału kobiet w historii Polski. Współpracuje między innymi z prawicowym tygodnikiem Do Rzeczy. Jest członkiem zarządu fundacji Rodacy ‘37. Jedna z opowieści w publikacji dotyczy jej matki. Nie czuć jednak osobistego zaangażowania pisarki w historie, jest dość obiektywna.

„Dziewczyny z Solidarności” to opowieść o 11 kobietach, które, mimo że się bały, to walczyły. Poświęcając niekiedy swoje rodziny, edukację, życia. Często nie spotykało ich żadne podziękowanie, w żaden sposób nie zostały utrwalone w kartach historii. W przeciwieństwie do ich oprawców, którzy otrzymywali medale za „szczególne zasługi dla obronności”.

Autorka, relacjonując historie, posługuje się prostym stylem. Takim który trafi do każdej osoby. Tym samym nie zakwalifikowałabym tego jako dzieło literackie. Język tekstu pozbawiony został ozdobników, ale zawiera dużo odniesień do emocji. Niemniej są to stare, przedawionione uczucia, które nie są przekazywane czytelnikowi poprzez karty publikacji. Gdy czytałam, że któraś z bohaterek bała się, bądź uciekała, to nie czułam tego zagrożenia, nie wczuwałam się w sytuacje. Perspektywa czasowa zaciera te emocje i w ogóle ich nie czuć w narracji. Są suchym faktem, że „wtedy się bałam”.

Brzydko się zasugerowałam tym, że pisarka jest związana z prawicową prasą i spodziewałam się książki stronniczej. Absolutnie taka nie była. Anna Herbich, w miarę swoich możliwości, przedstawia różne punkty widzenia, ujawnia, jak traktowane były kobiety przez tych „najsłynniejszych” opozycjonistów. Bardzo smutne były refleksje na temat traktowania pań z Solidarności we współczesnej Polsce. Nie będę pogłębiać tego tematu, warto przeczytać i zastanowić się, czy tak się traktuje bohaterki.

Ale... Czy to faktycznie były bohaterki? Czy wywyższa się je tylko dlatego, że funkcjonowały w strukturach opozycji i siedziały w wiezieniu (często przez swoją nieuwagę, głupotę, lenistwo)? Pozostawiam to czytelnikom do refleksji. Według mnie niesposób odmówić im odwagi, ale sprytu i bystrości często można. Nie uwłaczając nikomu, miałam takie wrażenie, zapoznając się z historią Pani Beaty Górczyńskiej. Jej zatrzymania wiązały się z nieuwagą, brakiem rozwagi, nieumiejętnością działań konspiracyjnych. Zrzucam to jednak na karb młodzieńczej gorącej głowy, która nie zawsze myśli o konsekwencjach. W książce pojawiają się konkretne nazwiska osób, które represjonowały bohaterki.

Podsumowując, to wartościowa książka. Zabrakło mi emocji, okazji do wczucia się w sytuacje tych kobiet, ale nie oznacza to, że nie jest to publikacja warta przeczytania. Jest, bo odkłamuje stereotypy, pokazuje udział kobiet w walce o wolność. Bo nie tylko mężczyźni musieli się poświęcać. I warto zadać sobie hipotetyczne pytanie „a co ja bym zrobiła? Czy w imię walki o wolność poświęciłabym rodzinę?”. Nie ma na to właściwej odpowiedzi.

„Dziewczyny z Solidarności” zostały wydane fantastycznie. Twarda okładka prezentuje się genialnie. Pasuje do reszty wydanych książek Pani Anny Herbich.

7/10