"Achaja" tom I i II - Andrzej Ziemiański

Wydawnictwo: Fabryka Słów

Data wydania: grudzień 2002, listopad 2003

Liczba stron: 624, 558

Od momentu, gdy dostałam te wielkie tomy w swoje ręce wiedziałam, że nieprzyzwoicie mi się spodoba ta trylogia. Nie zawiodłam się ani trochę, a wręcz owe książki przerosły moje oczekiwania.

„Ech życie, życie…

Sranie i gorzały picie.”

Achaja to tytułowa bohaterka potężnych tomiszczy napisanych przez Pana Andrzeja Ziemiańskiego. Jest księżniczką, córką Wielkiego Księcia Archentara. Na skutek pałacowych intryg dziewczyna, która przywykła do luksusu zostaje zwerbowana do armii. Los nie jest dla niej łaskawy i zostaje pojmana w niewolę. Życie okrutnie nią miota, Achaja nie zaznaje nawet przez chwilę wytchnienia. Staje się bezlitosną wojowniczką, niewahającą się nawet przez chwilę zanim wepchnie wrogowi miecz do gardła.

„Mądrość to odwrotność działania.”

Akcja powieści toczy się trójwątkowo. Niektóre rozdziały opowiadają o wcześniej wspomnianej Achai, kolejne o przygodach Siriusa i jego przebiegłego giermka Zaana, a następne zaś o Magu Meridithcie. Autor stworzył równoległą rzeczywistość dopracowaną w najmniejszych szczegółach. Owy świat pozbawiony jest luk, a całokształt wydaje mi się kompletny. Niektóre pomysły wprawiały mnie w osłupienie, ale przecież to fantastyka. Nie wymagajmy racjonalnych rozwiązań.

„Dlaczego zło… jest przyjazne… a Dobro, jak panna wśród zalotników tego wybierze, kto ją najgorzej traktuje.”

Męskie postacie to główny atut tych powieści. To one nadają smaczku tej historii. To mężczyźni są przebiegli i inteligentni. Natomiast postacie kobiece nie są zbyt bystrymi osóbkami. Główna bohaterka odznacza się odwagą, ale przesadnie rozgarnięta nie jest. Ma szczęście, że mężczyźni, których spotyka na swojej drodze mają dużo rozumu i chętnie dzielą się z nią swoją wiedzą. Nauki jej mentorów nie raz i nie dwa ratują ją z opresji. Achaja wydaje się nie mieć żadnego celu w życiu oprócz przeżycia. Utrzymać się przy życiu to jedyna jej myśl. Nie ma żadnych planów, ani marzeń. Z drugiej strony walczy w imię czegoś. W imię wolności, przyjaźni, walczy, bo tak po prostu trzeba. Bo jej każą… Brak mi było pogłębienia rysu psychologicznego żeńskich postaci albo wzbogacenia, chociaż Achai. Przecież to główna bohaterka!

„Ani życie, ani śmierć nie mają sensu same w sobie.”

Mnie te dwa tomy urzekły od razu. Zaryzykuję stwierdzenie, że jeśli nie zapałamy atencją do tych książek po pierwszych stronach to później nie będzie lepiej. Z jeden strony to książki lekkie, służące umileniu wolnych chwil. Z drugiej wierzę, że dla niektórych mogą być trudne w odbiorze, bo i świat specyficzny, i język nietypowy… Jest to trylogia napisana z wielkim rozmachem, przemyślana i dopracowana w szczegółach. Akcja jest bardzo dynamiczna i nieustannie coś się zmienia. Chwilę wytchnienia dają nam rozdziały o Magu, który więcej mówi niż robi. Zastanawia się on nad zasadnością powstania człowieka, koegzystencja bogów i ludzi, naturze istoty ludzkiej.

„Oni was zabijają dla waszego dobra.”

Niby potknięcia, niby niedopieszczone kobiety, a jednak ocena 10/10. Dlaczego? Jeśli ktoś czyta mój blog, to zauważy, że dla mnie kluczową sprawą w książkach jest język. Może fabuła nużyć, bohaterowie być kukłami, ale jeśli autor ma dobry warsztat to mu do pewnego stopnia wszystko wybaczę. I jak jest z Panem Ziemiańskim? Mówię z serca, ten Autor to mistrz stylizacji języka. W życiu nie czytałam tak pięknie zarchaizowanego tekstu. Nigdy w życiu. Mistrz. Geniusz. W jeden chwili mamy język potoczny nizin społecznych, a zaraz potem górnolotne sformułowania arystokracji. Najpierw „kurwa” ściele się gęsto, a zaraz potem mamy filozoficzny wywód o strukturze tamtejszego świata, sensie życia, istnieniu Bogów. Do tego każda z postaci mówi odrobinę inaczej. Autor używa wielu wulgaryzmów, często przesadza z wykrzyknikami i wielokropkami, ale taka umiejętność operowania językiem polskim zasługuję na najwyższą ocenę. Chylę głowę przed tym mistrzem słowa. Ten „prostacki” (piszę prostacki w cudzysłowu, ponieważ podsumowanie tego kunsztu tym słowem to zdeprecjonowanie tej maestrii) nie wydawał mi się ciężki, choć odrobinę przytłaczający. Jednak ogólnej lekkości dodawały humorystyczne, ostre dialogi, które są jednym z większych plusów „Achai”.

„To ja. Jestem Śmiercią, mój miły. Chodź. Chodź, proszę i nie płacz więcej. Ja cię ukoję, ja jestem twoją żoną, ja jestem kochanką, ja jestem tą pierwszą dziewczyną, którą pocałowałeś, ja jestem twoją Śmiercią kochanie.”

Pan Ziemiański nie stroni także od brutalności i scen erotycznych. Dlatego osoby, które mierzi ordynarny język, niewybredne żarty i ogólna atmosfera wypruwania flaków odradzam. Język i klimat utworu odzwierciedla świat, w jakim przyszło bohaterom żyć. Parszywa rzeczywistość, gdzie ludzie by przeżyć dopuszczają się najgorszych zbrodni. A z drugiej strony dla źle pojętego honoru potrafią oddać swoją córkę na śmierć.

„Coś się kończy, a nic się nie zaczyna…”

Przy całej obojętności do postaci kobiecych Autor wprowadził ciekawy wątek do tomu drugiego. Mianowicie odwrócenie ról społecznych, wytyczonych odgórnie dla kobiet i mężczyzn. We wspaniały sposób stawia na głowie ogólnie przyjęte zasady. Achaja trafia do kraju rządzonego przez kobiety i w którym w armii walczą jedynie panie. Mężczyźni siedzą posłusznie i cicho, a kobiety wojują, a następnie to, co uwojują przepijają radośnie w karczmach. Może te ksiązki powinny być manifestem czytelniczym feministek…?

„Ciekawe, co się czuję, jak się umiera…?”

Podsumowując, nie jest to książka dla wszystkich. Z wielu względów, wyżej wymienionych trylogia ta może się wydać odrażająca i odłoży się ją ze wstrętem. Ja jednak uważam ją za kawał dobrej literatury. Gwarantuje, że jeżeli przymknie się oko na nieliczne błędy, a doceni się manierę pisarza to pokochacie „Achaję” jak ja.

10/10